tbmmnin açılması ve ayaklanmalar

               T.B.M.M’NİN AÇILMASI        (23 NİSAN 1920)

•         M. Kemal  19 Mart 1920’de bir genelge yayınlayarak Ankara’da olağanüstü yetkilere sahip bir meclisin açılması gerektiğini

•         Bunun için hemen seçimlerin yapılmasını, her sancaktan 5 kişinin seçilmesini ve bu seçilenlerin 15 gün içinde Ankara’ya gelmelerini istedi.

•         Ayrıca İtilaf  Devletleri tarafından dağıtılan Osmanlı Mebuslar Meclisi üyelerini de  kaçabilirlerse gelmelerini istedi.

•         Nihayet bütün hazırlıklar tamamlandıktan sonra 23 Nisan 1920’de T.B.M.M açıldı.

•          İLK TBMM’NİN ÖZELLİKLERİ

•         Güçler birliği ilkesi benimsenmiştir. (yasama ,yürütme ,yargı güçlerinin mecliste toplanması)                                                                              Amaç:                                                                                                                                            Böylece çabuk ve uygulanabilir kararların alınması sağlanmıştır.

Nedeni           :Ülkemiz işgal altında olmasıdır

•         Egemenliğin kayıtsız şartsız milletin olduğu ve meclisin üstünde bir gücün olmadığı belirtilmiştir.

•         Meclisin başkanı aynı zamanda hükümetinde başkanıdır.

Padişah ve halifenin yeri meclisin alacağı kararla belli olacaktır. (Halkın tepkisini çekmek istememiştir.)

İlk Anayasa 1921 Anayasası ( Teşkilat-ı Esasiye) (20 Ocak 1921)

•         Kurtuluş savaşının devam ettiği günlerde kabul edilmiştir.

•         Bu anayasa ile Türk tarihinde ilk kez egemenlik ulusa verilmiştir.

•         Güçler birliği prensibi benimsenmiştir.(Yasama, yargı, yürütme meclis tarafından yapılıyor.)

•         Yeni Türk Devletinin hukuki ve siyasal belgesi olmuştur.

•         Anayasaya göre meclis başkanı hükümetin de başkanı olmakla “Meclis Hükümeti Sistemi” benimsenmiştir.

 NOT: Cumhuriyetin ilanıyla “Meclis Hükümeti Sistemi” terk edilerek “Kabine Sistemi” ne geçilmiştir.

 

                                İlk T.B.M.M’ ne Karşı Çıkan Ayaklanmalar

•         Ayaklanmaların çıkmasında;

1.      Bazı çıkar sahiplerinin halkı kışkırtması,

2.      Azınlıkların devlet kurmak istemesi,

3.      İstanbul hükümetinin M. Kemal  aleyhinde bildiriyi Anadolu’da halka dağıtması,

4.      Düzenli ordu kurulması sırasında bazı Kuva-yi Milliyecilerin orduya katılmak istememesi,

5.      M. Kemal’in idam cezasına çarptırılmış olması

•         T.B.M.M’ ne karşı ayaklanmaların çıkmasında etkili olmuştur.

                 İstanbul Hükümeti ve İngilizler  Tarafından Desteklenen  Ayaklanmalar

•         Aznavur , Kuva-yi İnzibatiye, Bolu-Düzce-Hendek ve Adapazarı Yozgat (Çapanoğlu)

•         Konya , Afyon , Milli Aşireti ayaklanmaları.

 

Azınlıkları Çıkardığı Ayaklanmalar:

•         Rum Pontus      

•         Ermeni ayaklanmaları

 

Kuva-yi Milliye Taraftarlarının Çıkardığı Ayaklanmalar

•         Demirci Mehmet Efe

•         Çerkez  Ethem ayaklanmaları

Ayaklanmaların sonuçları

•         Ulusal mücadelenin sonucuna ulaşılması gecikti.

•         Düzenli ordunun kurulması gecikti.

•         Yurtta maddi ve manevi kayıplara neden oldu

•         TBMM nin ayaklanmaları bastırması ile otoritesi arttı.

•         Kardeş katline neden oldu.

•          

T.B.M.M’ nin  Ayaklanmalara Karşı Aldığı Tedbirler

•         29 Nisan 1920’de Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı.

•         11 Eylül 1920’de İstiklal Mahkemeleri kurularak isyancılar sert bir şekilde cezalandırıldı.

•         İstanbul hükümetinin olumsuz propagandalarına karşı halkı doğru bilgilendirmek için Anadolu Ajansı  6 Nisan 1920 de kuruldu.

•         Damat Ferit hükümetinin Anadolu hareketi aleyhine yaptırdığı fetvalara karşı Ankara müftüsü Rıfat Börekçi fetva yayınlayarak Anadolu’daki mücadelenin haklılığı tüm yurda ilan edilmiştir.

Düzenli ordunun kurulması ile Kuvay-i milliye birlikleri kaldırıldı