II. İnönü Savaşı (23 Mart-1 Nisan 1921)

II. İnönü Savaşı (23 Mart-1 Nisan 1921)

Yunanlıların  I. İnönü Savaşı’nın intikamını almak istemesi

Yunanlılar, Bursa üzerinden Eskişehir’e, Uşak üzerinden de Afyon’a doğru 23 Mart’ta saldırıya geçti. Yunanlılar, Bursa üzerinden yaptıkları saldırılar sonunda Bilecik’i ve Pazarcık’ı işgal edip İnönü’ye

kadar geldiler. Stratejik bir konuma sahip olan Metristepe’yi ele geçirdiler.Uşak üzerinden yaptıkları saldırılarla da Afyon’u işgal ettiler.

Türk kuvvetleri üstün çabalar göstererek karşı saldırıya geçip Yunanlıları durdurdu. Yunan ordusu Bursa mevzilerine çekilmeye başladı. Böylece II. İnönü Zaferi kazanılmış oldu

Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Kemal de Batı Cephesi Komutanı ve Genelkurmay Başkanı İsmet Paşa’ya çektiği telgrafta:

Siz orada yalnız düşmanı değil milletin makûs talihini de yendiniz.diyerek kutlamıştır.

SONUÇLARI:

1.II. İnönü Zaferi yurtta büyük sevinç ve heyecan uyandırdı.

2. İtilaf Devletleri arasında ise fikir ayrılıkları yaşandı.                                                           İtalya, bu zaferin ardından Anadolu’daki işgal bölgelerinden çekilmeye başladı. Fransızlar da Zonguldak’ı boşaltıp Ankara’ya bir heyet göndererek antlaşma zemini aramaya çalıştılar.

Kütahya-Eskişehir Savaşları (10-24 Temmuz 1921)

İnönü Savaşlarında yenilen Yunanlılar’ın, Türklere kesin bir darbe indirmek istemesi

Yunanlılar;Kütahya ve Eskişehir’i işgal ettiler. Mustafa Kemal, Ankara’dan Karacahisar’daki Batı Cephesi Karargâhına geldi. Durum tespitinde bulunduktan sonra Cephe Kumandanı İsmet Paşa’ya şu direktifi verdi.

“Orduyu, Eskişehir’in kuzey ve güneyinde topladıktan sonra, düşman ordusuyla aramızda

büyük bir açıklık bırakmak gerekir ki orduyu derleyip toparlamak ve güçlendirmek mümkün

olabilsin. Bunun için Sakarya’nın doğusuna kadar çekilmek yerindedir

Bu stratejinin uygulanmasıyla Batı Cephesi’ndeki Türk ordusu 25 Temmuz 1921’de tamamen Sakarya Nehri’nin doğusuna çekildi. Türk ordusunun geri çekilmesi dış politikayı da etkiledi. İtalya, ordusunu geri çekmekten vazgeçti. Fransa ise TBMM Hükûmeti ile yaptığı ikili görüşmeleri erteledi. Maneviyat bozuldu-meclisin Ankaradan Kayseriye taşınması gündeme g 5 Ağustos 1921 günü, Mustafa Kemal’e 3 ay süre ile askerliğe ait hususlarda Meclisin yetkilerini kullanmak koşuluyla başkomutanlık görevini veren kanun, Büyük Millet Meclisinde kabul edildi.

KÜTAHYA-ESKİŞEHİR SAVAŞLARI ‘NIN ÖNEMİ: Kurtuluş Savaşı’nda yenildiğimiz ilk ve tek savaştır.

Maarif Kongresi (16-21 Temmuz 1921

Kütahya-Eskişehir Savaşları devam ettiği sırada, Ankara’da Maarif (Eğitim) Kongresi’nin toplandı.

ÖNEMİ:                                                                                                                                                                 1.Bu kongre Atatürk’ün eğitim ve kültüre ne derece önem verdiği göstermiştir.                2.Eğitim politikamız belirlenmiştir.                                                                                       3.Düşmanın muhakkak yenileceğinin içeriye ve dışarıya ilan edilmiştir.

İstiklal Yolu

Millî Mücadele’nin başarıya ulaşabilmesi, İnebolu Limanı’ndan gelecek mühimmata bağlı idi. Bu sebeple İnebolu-Ankara arasındaki bu yol Millî Mücadele için hayati bir önem taşıyordu

TEKÂLİF-İ MİLLİYE EMİRLERİ

Başkumandanlık görevini üstlenen Mustafa Kemal, ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için 7 ve 8 Ağustos 1921 tarihlerinde, kendi imzasıyla “Tekâlif-Milliye” yani “Millî Yükümlülükler Buyrukları” adıyla anılan emirlerini yayımladı. Bu emirlerin bazıları aşağıda verilmiştir:

1.Her ilçede bir Tekâlif –i Milliye Komisyonu kurulacak.

2. Her aile birer kat çamaşır, birer çift çorap ve çarık verecek.

3. Bu komisyonlar başkomutanın emriyle halkın ve tüccarın elinde bulunan, askerin ihtiyaçlarına yarayacak malların yüzde kırkına, bedeli sonradan ödenmek üzere el koyacak.

4. Yine bu komisyonlar aynı amaç ve şartlarla halkın ve tüccarın elinde bulunan yiyecek maddelerinin yüzde kırkına el koyacak.

5. Taşıt sahipleri ayda bir defa olmak üzere yüz kilometrelik mesafeye ücretsiz askerî nakliyat yapacak.

6.Ülkenin bütün sahipsiz mallarına el konulacak.

7.Halk, elindeki silah ve cephaneyi üç gün içinde bu komisyonlara teslim edecek.

ÖNEMİ:  Ordunun ihtiyaçları büyük oranda karşılanmıştır.

ANADOLU’NUN KURTULUŞU

SAKARYA MEYDAN SAVAŞI (23 AĞUSTOS-13 EYLÜL 1921)

SEBEBİ:

Yunanlıların Ankara’yı alarak milli mücadaleye son vermek istemeleri

Yunan ordusu 14 Ağustosta Sivrihisar’ı ele geçirdi. Yunan kuvvetleri 23 Ağustosta Sakarya’nın doğusuna geçtiler. Asıl savaş o gün başladı. 100 km genişliğindeki cephede çok sıkıntılı anlar yaşandı.

Özellikle Polatlı, Haymana ve Çaldağı taraflarında Yunan ordusu çoğu zaman savunma hatlarımızı aştı. İsmet Paşa yine Batı Cephesi komutanı olarak ordunun idaresinden sorumluydu. Kazım (Özalp),Şükrü Naili (Gökberk), Kemalettin Sami, Fahrettin (Altay), İzzettin (Çalışlar) ve Derviş Paşalar büyük kahramanlıklar gösterdiler.

Başkomutan Mustafa Kemal, dünya askerlik tarihine giren “Topyekûn Savaş” taktiğini ilk kez bu savaşta uyguladı.

Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk edilemez.

Mustafa Kemal’in emrine uygun olarak savunma hatları kırıldıkça Yunanlıların karşısına yeni hatlar oluşturuldu. Sol kanattaki Türk kuvvetleri Ankara’nın 50 km güneyine kadar çekildiler.

Batıya doğru kurulmuş olan Türk cephesi yön değiştirerek güneye döndü.                                     5 Eylülde Yunanlılar iyice zayıfladı ve 10 Eylülde Türk kuvvetlerinin karşı taarruzu başladı.

 Sakarya Meydan Muharebesi Sonuçları

1-      22 gün süren savaş sonucunda Yunanlılar yenilmiş ve savunma durumuna geçmişlerdir.

2-      TBMM Mustafa Kemal’e “Gazilik” ve “Mareşallik” ünvanlarını vermiştir. (19 Eylül 1921)

3-       İtilaf devletleri üç ay süreyle ateşkes önerisinde bulundular.

4-      İtalyanlar Anadolu’yu tamamen boşalttılar.

5-      Rusya aracılığı ile Kafkas Cumhuriyeti’yle Kars Antlaşması imzalanmıştır.

6-      Fransa ile Ankara Antlaşması imzalanmıştır.

7-      Ukrayna ile Dostluk Antlaşması imzalanmıştır.

KARS ANTLAŞMASI

Sakarya Zaferi’nden sonra Moskova Antlaşması’nın sınırlarımızla ilgili maddelerini yeniden düzenlemek ihtiyacı oluştu.                                                                                           Sovyet Rusya denetimindeki Kafkas Cumhuriyetleri (Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan) ile TBMM Hükûmeti arasında imzalanmıştı                                                                                                           Kars Antlaşması ile                                                                                                                        Ardahan Türkiye’de Batum Gürcistan’da kalacaktı.                                                    ÖNEMİ:Doğu sınırımız bugünkü hâliyle kesinleşmiştir.                                                                                                                  

 ANKARA ANTLAŞMASI (20 EKİM 1921)

Türk ordusunun Sakarya Meydan Savaşı’nı kazanması Fransa’nın Anadolu’daki ümitlerini sona erdirdi 

MADDELERİ:                                                                                                                       1.Fransızlar Güneydoğu Anadolu’da işgal ettikleri yerlerden çekilecekler                                 2.Özel bir yönetim kurulması şartıyla İskenderun - Hatay Fransa mandasındaki Suriye’de kalacaktır.

3.İki taraf savaş durumuna son verecek ve savaş esirlerini serbest bırakacaktır.

4.Antlaşmanın imzalanmasını izleyen iki ay içinde tespit edilen sınırın güneyine Fransız kuvvetleri, kuzeyine Türk kuvvetleri çekilecektir.

5.Şah’ın mezarının bulunduğu Caber Kalesi, Türk bayrağı altında, Türk mülkü olarak kalacaktır.

ANKARA ANTLAŞMASININ ÖNEMİ

 Antlaşma ile ilk kez bir İtilaf Devleti yeni Türk devletini ve Misak-ı Milli’yi tanımış oldu.

 -Hatay dışındaki bugünkü Suriye sınırımız çizildi.

 -Fransa’nın TBMM ile anlaşma yapması ile İtilaf devletleri bloğu parçalandı.

 - Güney Cephesi'nde  güvenlik sağlandı. Bölgedeki birlikler Batı Cephesi'ne sevk edildi.

BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI (26 AĞUSTOS-9 EYLÜL 1922)

TAARRUZ HAZIRLIKLARI

1-  Bu döneme kadar savunma savaşları yapan Türk ordusu saldırı için eğitilmiş

2-  Yurdun tüm olanakları seferber edilmiş, araç, gereç ve malzeme eksiklikleri giderilmiş

3-  Anlaşma Devletleri'nin depolarından binlerce silah Anadolu'ya kaçırılmış

4-  Doğu ve Güney Cephelerindeki son birlikler Batı Cephesine kaydırılmış

5-  Tüm bu hazırlıklar gizlilik içinde yapılmıştır.

BÜYÜK TAARRUZ (26 AĞUSTOS 1922)

Mustafa Kemal, 6 Ağustos 1922'de tüm ordu birliklerine saldırı için son hazırlıklarını yapmalarını gizli bir emirle bildirmiştir.

Saldırı planı, Yunan birliklerini bir baskında çevirme ve yok etme ilkesine göre düzenlenmiş ve saldırı 26 Ağustos sabahı Türk topçusunun Kocatepe'den açtığı ateşle başlamıştır.

30 Ağustosa kadar yapılan savaşlar sonucunda Yunan cephelerinin bir kısmı yok edilmiş, Yunan kuvvetleri doğudan ve güneyden I. ve II. ordularımızla, kuzeyden ve batıdan süvari kolordumuzla kuşatılarak Dumlupınar'ın kuzeyinde Aslıhanlar birliğine sürülmüş ve bu bölgede kuşatılmıştır.

30 Ağustos günü Mustafa Kemal'in doğrudan yönettiği Başkomutanlık Meydan Savaşının sonucunda Yunan ordusunun en önemli bölümü yok edilmiş ve subayları esir alınmıştır.

Mustafa Kemal ordusuna "Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir.: İleri!" emrini vermiş ve bu emirden sonra kaçan Yunan askerleri takip edilerek 9 Eylül'de Türk Ordusu İzmir'e girmiş, 18 Eylül'de Batı Anadolu'da tek bir düşman askeri kalmamıştır.

1.  Batı Anadolu düşmandan temizlendi.

2. İtilaf Devletleri Türkiye'nin gücünü kabul etti.

3.  İtilaf Devletleri şartsız olarak TBMM'ye ateşkes çağrısında bulundu.

4 Yunan işgali son buldu.

5.Mudanya Konferansı’nın toplanmasına yol açtı.

Mudanya Ateşkes Antlaşması görüşmelerine İngiltere, Fransa ve İtalya katılmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi adına görüşmelere İsmet İnönü katılmıştır.

.