Ermeni Meselesi
Ermeni MeselesiOsmanlı Devleti’nde “Millet-i Sadıka”adıyla anılan Ermeniler, devlet içerisinde önemli mevkilere getirilmişti.
1878 Berlin Antlaşması’nda alınan kararlar Ermeni Meselesi’nin çıkış noktasıdır.Avrupalıdevletler ilk olarak Ermeniler arasındaki mezhep ayrılıklarından faydalanmak istedi.Bu amaç doğrultusunda Osmanlı’da azınlık ve yabancı okulları açıldı. Bu okullarda azınlıklara Osmanlı karşıtlığı temelinde milliyetçilik fikri aşılanmaya başlandı.
1878 Berlin Antlaşması, XIX ve XX. yüzyılda yaşanan Ermeni meselesi’nin başlangıcıdır. Antlaşmanın 61. Maddesine göre Avrupalı devletler, Osmanlı Devleti’nden Ermenilerin yaşadığı vilayetlerde zaman geçirmeden ıslahat yapmasını ve güvenliklerinin sağlanmasını istedi. Avrupa devletlerinin desteğiyle Ermenileri, Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtmak amacıyla 1887’de
İsviçre’nin Cenevre şehrinde Hınçak, 1890’da Tiflis’te Taşnak komitaları kuruldu.
Komite:Fransızca kurul, kuruluş ve dernek anlamına gelmektedir.
KOMİTA:Sırpça siyasi bir amaca ulaşmak için silah kullanan gizli topluluk
demektir.
Erzurum İsyanı(1890)Avrupa’nın dikkatini Ermeni Meselesi’ne çeken hareketlerin ilkidir.
Kumkapı Gösterisi (15 Temmuz1890)Hınçak Komitesi ilk gövde gösterisini yaptı.
Merzifon, Yozgat ve Kayseri Olayları (1892) Ermeniler yurt dışında bastırdıkları bildirileri Samsun, Merzifon, Yozgat ve Kayseri’de dağıtıp astılar.
Sason İsyanı (1894)Batman’ın ilçesi olan Sason’da 1894'da Hınçak Komitesi isyan başlattı. İsyanda birçok Müslüman hayatını kaybetti.
Bâbıâli Olayı (1895) Beş bin Ermeni Bâbıâli’ye yürüdü.AMAÇAvrupa devletlerinin dikkatini çekmek
Zeytûn İsyanı (1895) Zeytûn, Maraş'a bağlı, çok dağlık bir kaza merkeziydi.İsyanı yönetenlerin bir kısmı İngilizlerin yardımıyla bölgeden kaçırıldı.
Osmanlı Bankası Baskını (1896)
II.Abdülhamit’e Suikast Girişimi (1905)
Adana Olayları (1909) Ermeniler tarafından yol kesme, karakol basma, sivil insanları katletme gibi saldırılar düzenlendi.
1.Dünya Savaşı'nda İtilaf devletleri (İngiltere, Fransa ve Rusya) Ermenileri kullanarak bir savaş başlatmak ve Türkleri arkadan vurmayı planlamışlardır. Ermeni isyanları Türk devletinin varlığını
tehdit ediyordu.
1915 Nisan ayı ortalarında Çanakkale Gelibolu’ya asker çıkartılmasından on gün önce İtilaf Devletleri, Ermenilerden genel bir isyan başlatmasını istedi. 15 Nisan’da Van’da, 17’sinde Sason’da, 18’inde Bitlis’te Ermeniler isyan başlattı. Sason’da devlet memurları
ve jandarmalar katledildi. 20 Nisan1915 günü Van da başlatılan ayaklanma sırasındaErmeniler karakollara ve Türk evlerine saldırdılar. Banka ve Düyûn-ı Umûmiye İdaresi, postane vb. devlet binaları yakıldı.16/17 Nisan gecesi Van Rusların eline geçti.
Geçici Sevk ve İskân Kanunu (Tehcir Kanunu)(27 Mayıs 1915)
Van, Bitlis ve Erzurum vilayetlerinde isyana karışan Ermenilerin Halep ve Suriye vilayetlerinin bazı bölgelerine zorunlu göçe tabi tutulması kanunudur.
ERMENİLER İÇİN ALINAN TEDBİRLER.
1.Göç ettirilenlerin vergi borçları ertelenmiştir.
2.Yol boyunca güvenliklerini korumak için memurlar görevlendirilmiştir.
3.Yanlarına diledikleri eşyaları almalarına izin verilmiştir.
4.Göç ettirilenlerin savaştan sonra geri dönüşleri için kararname yayınlanmıştır.
Makedonya Sorunu
Balkanlarda 1829’da Yunanistan, 1878’de Romanya,Sırbistan ve Bulgaristan bağımsızlıklarına kavuşmuştu.
BALKAN DEVLETLERİNİN İZLEDİĞİ POLİTİKALAR
Yunanistan “Megali İdea” düşüncesi ile sınırları genişletme.
Sırplar, Büyük Sırbistan’ı kurma Bulgaristan ve Romanya da topraklarını genişletme.
Bu devletlerin hepsinin isteklerinin kesiştiği yer Makedonya’ydı
Makedonya’da ilk büyük isyan Manastır şehrinde 2 Ağustos 1903’te başladı.Makedonya’da yaşanan gelişmeler neticesinde II. Meşrutiyet 1908’de ilan edildi.
Bulgaristan, Makedonya’yı ele geçirmek için buradaki çetecilik faaliyetlerini körükledi. 1910’da Bulgar basınında Makedonya bir sorun olarak ele alınıp işlenmeye başlandı. Bulgarların iddiaları: Osmanlı Devleti’nin Makedonya’da ıslahat yapmadığı, Makedonya’daki Bulgarların yok edilmek istendiği ve bölgeye yeni Türk ailelerin getirilerek yerleştirilmek istendiği gibi iddialar ortaya atıldı
Makedonya’nın paylaşılması konusunda Bulgar çeteleri ile Sırp çeteleri de kendi aralarında anlaşmazlığa düştü. 1911’de Arnavutların isyanı bu çetelerin aralarındaki anlaşmazlıkları çözüp Osmanlı Devleti’ne karşı birlikte hareket etmenlerine zemin hazırladı. Trablusgarp Savaşı’nda (1911) İtalya’nın saldırısını fırsat bilen bu çeteler Makedonya’da çeşitli katliamlara ve yağmalamalara girişti.
Makedonya, 1912-1913 yılları arasında cereyan eden Balkan Savaşları sonunda imzalanan Bükreş Antlaşması ile Sırbistan,Yunanistan ve Bulgaristan arasında paylaştırıldı.
ÖDEV SORULARI
1.Osmanlılarda Ermenilere ne isim verilmiştir?
2.Ermeni Meselesi hangi tarihte hangi anlaşma ile başladı? Bu maddeyi yazınız.
3.Avrupa Devletlerinin Ermenileri örgütlemek ve kışkırtmak için kurdukları komitaların isimlerini yazınız.
4.1.Dünya Savaşı öncesi yıllarda Ermenilerin Osmanlı Devleti’ne karşı yaptıukları eylem ve isyanların isimlerini yazınız5. Geçici Sevk ve İskân Kanunu (Tehcir Kanunu)(27 Mayıs 1915)nedir?Tanımlayınız
6.Göç ettirilen Ermeniler için alınan tedbirler nelerdir?
7. Balkan devletlerinin izlediği politikaları Yazınız.
8.Makedonya hangi tarihte,hangi anlaşma ile Yunanistan,Bulgaristan ve Sırbistan arasında paylaştırıldı?