TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜ

Türkler, farklı zamanlarda yaşadıkları çevreye göre çeşitli dinlere inanmıştır.Nitekim Türklerin bir kısmı, Kök Türk Devleti zamanında Budizm’e,Uygurlar Dönemi’nde Maniheizm’e inanmıştı. Hazarlar,Museviliği kabul ederken; Peçenekler, Kumanlar ve Bulgarlar gibi Türkler de Hristiyanlığı tercih etmiştir. Ancak bu dinler Türklerin kimliklerini kaybetmesine neden olmuştur.
Gök Tanrı Dini
• Tanrı birdir eşi ve ortağı yoktur.
• Yeryüzü, gökyüzü yani kâinatın yaratıcısı olan Tanrı, görülmez
ve şekillendirilmez. Yani put ve putlaştırma hâli yoktur.
• Eski Türk dininde mabed ve din adamlarına rastlanmaz.
• Darda kalan Türk, Tanrısına yalvarıp yakarırken de sevinç ve
şükranını ifade ederken de gayet sade bir ibadette bulunurdu.
• Eski Türklerde ataların ruhlarının azapta kalmaması için yılın
belirli günlerinde Tanrı adına kurbanlar kesilirdi

Türkler, 642 Nihavend Savaşı’ndan sonra Müslümanlarla temas etmeye başladı.
Emevi Dönemi’nden (661-750) itibaren ise Türkler,İslamiyet’in hizmetinde yer almaya başladı. Ancak, Emevilerin Arap olmayanlara uyguladığı olumsuz politika, Türklerin İslamiyet’e geçişini geciktirdi.

Abbasi Devleti kurulduktan hemen sonra meydana gelen 751 Talas Savaşı’nda Araplar Türkler ile birlikte Çinlilere karşı savaştı
Bu olaydan itibaren Türkler ve Arapların ilişkileri olumlu bir yönde gelişmiş ve böylece İslamiyet yavaş yavaş Türkler tarafından benimsenmeye başlanmıştır. Ancak bu geçişler münferit bir şekilde olmuştur.

TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABÜL ETME SEBEPLERİ

İslamiyet’teki tek tanrı (Allah) inancı ile Gök Tanrı inancı arasında pek fark bulmamaları
Türk toplumunda bulunan Ozan ve Kam’lar ile İslam Evliyaları ve Dervişlerinin birbirine benzerlik göstermesi
Cihad fikriyle, fetih fikrinin birbiriyle bağdaşması
İslamiyet’in öngördüğü doğruluk, dürüstlük, temizlik, konukseverlik gibi ahlak kurallarının, Türk ahlak anlayışına uygun olması
Ahiret inancı ve Kurban Kesme benzerlikleri
Bilimsel ve ticari ilişkilerin etkileri

Türkler, İslamiyet’i kabul ettikten çok kısa bir süre sonra dinî ilimler başta olmak üzere çeşitli ilim dallarında, tefekkür ve felsefe konusunda
dünya çapında haklı bir şöhrete kavuşmuş bilim adamları ve
mütefekkirler yetiştirdiler ve Orta Çağ İslam kültür ve uygarlığının
kurulup gelişmesinde önemli rol oynadılar.
Abbasilerin, Emevilerden farklı olarak hoşgörü, eşitlik,adalet ilkelerini uygulamaları ve ümmetçi politika izlemeleri, Türklerin İslamiyet’i kabulünü kolaylaştıran en önemli sebeplerdendir.
Türkler, Karahanlı Devleti’nin hâkim olduğu yerlerdeki Türk boylarından olan Yağma, Çiğil, Karluk ve Tuhsilerdir. Oğuzlar da aynı yüzyılın ikinci yarısında İslam dinini kabul etmeye başlamıştır.
Oğuzların İslamiyet’i Kabulü
Oğuzlar; Türkiye, Azerbaycan, İran, Irak ve Türkmenistan Türklerinin ataları olarak bilinir. Oğuz adına ilk defa Kök Türk Kitabeleri’nde rastlanmaktadır.
okuzdan (oklar) geldiği
hakkındaki görüş en güçlü olanıdır. Kök Türk Kitabeleri’ne göre Oğuzlar, (İslam kaynaklarında Guz) dokuz boydan meydana gelmiş bir budundur. Bundan dolayı Tokuz (Dokuz) Oğuz diye de anılır.
X. yüzyılın ikinci yarısında, Oğuzlar arasında İslamiyet’in yayılmaya
başladığı söylenebilir. Samanoğulları Devleti Şehzadesi Ebu İbrahim (Muntasır), Maveraünnehir’i Karahanlıların elinden almak için Oğuz yabgusu ile bir anlaşma yapmış ve bir süre sonra yabgu, Müslüman olmuştur.

Oğuz boylarından Müslümanlığı kabul edenleri, etmeyenlerden ayırmak için onlara Türkmen adı verilmiştir.

TÜRKLERİN İSLAM MEDENİYETİNE KATKILARI
1.Tuğrul Bey, Şii Büveyhilerin baskı altında tuttukları Abbasi halifesini bu baskıdan kurtararak bozulan İslam birliğini yeniden sağladı.
2.Türkiye Selçukluları, Suriye ve Filistin’deki diğer Türk emirlikleriyle
birlikte Haçlı Seferleri’ne karşı İslam dünyasını başarılı bir şekilde korudu. 3.Ayrıca Türkiye Selçukluları, Anadolu’yu yaptıkları imar faaliyetleri ile bayındır hâle getirdi.
4.Osmanlı Devleti, İslam dünyasının lideri olarak Avrupa’da İslam kültürünün yayılmasını sağladı.
5.Türklerin, İslam medeniyetinin gelişmesine önemli katkıları olmuştur. Örneğin eski Yunan felsefesinin İslam fikir hayatında ilk gerçek
temsilcisi sayılan Farabi, Oğuzların yaşadığı Farab şehrinde doğmuştur.
Daha önce dağınık ve özel olarak yapılan öğretim, ilk defa Alp Arslan zamanında bir programa bağlanarak devlet himayesine alınmıştır