Yunanlılar-Akalar-Dorlar-İran-Hindistan-Kast-Çin-Fenikler-İbraniler
Yunanlılar M.Ö. 8. yüzyıl başlarına doğru Fenikelilerden öğrendikleri yazıyı bazı değişikliklerle kendi dillerine uyarladılar. Yunan edebiyatının en önemli destanı Homeros’un İlyada veOdessa destanlarıdır
AKALAR
M.Ö. 2. binde Anadolu’dan gelen Akalar (Mikenler) Yunanistan’ın Mora Yarımadası’na yerleştiler. En önemli merkezleriMiken şehri idi.
Akalar Kral Agamemnon zamanında Boğazların egemenliği için Truvalılarla savaştılar.
Aka egemenliğine Dorlar son vermişlerdir.
DORLAR
M.Ö. 12. yüzyılda Akalara son vererek kuruldular.
Yunanistan’da polis adı verilen kent devletleri kurdular. Bunların en önemlileri Atina, Isparta idi.
Yunanlılar felsefe alanında ilerlediler. Sokrat, Eflatun ve Aristo önemli Yunan filozoflarındandır. Heredot ise önemli bir Yunan tarihçisidir. Yunan hekimi Hipokrat, tıbbın önemli bir ismidir. Dünyanın her yerindeki tıp fakültesi mezunları Hipokrat yemini ederek göreve başlarlar.
Yunanistan’da her 4 yılda bir Zeus adına Olimpiyat Oyunları düzenlenirdi.
İRAN UYGARLIĞI
İran Uygarlığı’nın temsilcileri Med ve Persler bu kavimleri oluşturur. 7. yy.da kurulan Med Devleti’nin en önemli hükümdarı keyeksardır.Keyeksar döneminde bağımsız olan MEDLERE MÖ. 550’de Persler son verdi.
Pers devleti mutlakıyetle yönetilmiştir.
– Ön Asya ticaretine kısa sürede hakim olan Persler sınırlarını Balkanlara kadar genişletti.
– Pers Devleti’ne M.Ö 330′da Makedonya Kralı Büyük İskender son verdi.
– Persler’de ülke I. Darius döneminden itibaren sartaplığa (illere, eyaletlere) ayrılmış ve her ile satrap adında bir askeri vali atanmıştır.
Pers krallarının, yönetimde satraplık sistemini uygulamalarının amaçları neler olabilir?
Geniş sınırlara sahip olan ülkeyi daha kolay yönetmek amaçlanmıştır.
– Eyaletleri sürekli denetleyen yüksek rütbeli kişilere “şah gözü” denirdi.
– İlk posta ve istihbarat örgütü İran’da kurulmuştur.
Pers ordusu İranlılardan oluşurdu.
Ordu: 1.YAYA 2.SÜVARİ Demir pullardan oluşan zırhlar giyerlerdi.
– İran’da Zerdüş tarafından kurulan Mecusilik Dini yaygındı. Mecusilik’te iyilik tanrısına Ahura Mazda (Hürmüz), kötülük tanrısına Ehrimen denilmekteydi. Mecusiler ateşe tapar ve ateşgede denilen yerlerde tanrıları için sürekli ateş yakarlardı.
– Eski İran sanatının en önemli ürünleri, krallar adına yapılan büyük saraylar ve türbelerdir. Merkez Persepolis’teki saray ve 1. Daryus’a ait Zafer Kabartması önemlidir.
Mezopotamya ,Mısır,Anadolu ve Yunan sanatının etkisiyle”Pers Üslubu” yaratmışlardır
– Tarım, ticaret ve hayvancılıkla ilgilenen İranlılar Ege’den İran’a kadar uzanan kral yolunu onararak ticareti geliştirmişlerdir.
Hindistan Asya Kıtası nın güneyinde, Hint Okyanusu'na doğru uzanan büyük bir yarımadadır. Hindistan?da ilk uygarlık, MÖ 4000'li yıllarda İndus Nehri boyunca ortaya çıkmıştır. Doğal kaynakları açısından zengin olan Hindistan, tarih boyunca bu özelliğinden dolayı birçok kavmin istilasına uğramıştır. Bunlardan birisi de Arilerdir. Ariler, MÖ 1500'lerde Orta Asya'dan Hindistan'a gelmişler; siyasi, sosyal ve kültürel yapılarını bu bölgeye taşımışlar ancak burada merkezî bir otorite sağlayamamışlardır. Bu nedenle Hindistan "racalık" adı verilen küçük prenslikler tarafından yönetilmiştir.
Ariler, Hindistan'a gelmeleriyle birlikte "kast sistemi"ni bu bölgeye taşımışlardır. Kast, meslekleri babadan oğula geçen ve aynı geleneklere bağlı bulunan çeşitli sosyal sınıflardan oluşan bir sistemdir.
a- Kast örgütü'nde bir sınıftan diğerine geçilemezdi.
b- Örgütten çıkarılan tek başına kalırdı.
c- Ayrı sınıflar arasında evlilik yasaktı.
d- Aynı kasttan olanlar arasında tam bir dayanışma vardı.
e- Sınıflar arasındaki uyumsuzluk vatan ve millet duygusunun gelişmesini önlemiştir.
Hindistan'la ilgili ilk bilgiler "Veda" adı verilen dinî içerikli metinlerde geçmiştir. Ariler bölgeye geldiklerinde vedaları geliştirerek Hinduizme hayat veren Brahmanizmin ortaya çıkmasını sağlamışlardır. Farklı toplulukların Brahmanizm dinine girememesi nedeniyle bu din Hindistan'da fazla yayılamamıştır. Hinduizm ve Brahmanizm'den başka Hindistan'da Taoizm, Konfüçyüsçülük, Manihaizm dinleri varlık göstermiştir
Çin Uygarlığı
Çin, Asya’nın güneydoğusunda geniş bir ülkedir.
+ Çin uygarlığının oluşumunda Türk, Moğol ve Tibet kültürlerinin etkisi görülür.
+ Çin hakkındaki ilk bilgilere MÖ 9. yüzyılda rastlanmıştır.
+ Çin, birbiri ardına göreve gelen hanedanlar tarafından yönetilmiştir.
+ MÖ 3. yüzyıldan sonra güçlü bir imparatorluk haline gelmiştir.
+ Çin imparatorunun “Tanrının Oğlu” olduğuna inanılırdı.
+ İmparatorluk gücünü, ordusundan alırdı.
+ Halk; asiller ve köylüler olarak ikiye ayrılmıştı.
+ Köylüler özgür değillerdi ve asiller için çalışıyorlardı.
+ Yaygın dinler, Konfüçyusluk, Taoizm ve Budizm’di.
+ Çin ekonomisi tarıma dayalıydı.
+ Çinli tüccarlar, ipek yolu aracılığıyla Çin’den Roma’ya kadar olan bölgede ticaret yapmışlardır.
+ Çin’de ayrıca resim, porselen, heykelcilik ve çinicilik de gelişmiştir.
+ Dini ve askeri mimari gelişmiştir.
+ Çin Seddi ve Budist tapınakları hala ihtişamını korumaktadır.
+ Çin Seddi, kuzeyden gelen Hun saldırılarına karşı korunmak amacıyla yapılmıştı.
+ Çinliler, kendilerine özgü bir yazı kullanmışlar.
+ Barut, pusula, kağıt, matbaa ve mürekkebi icat ederek dünya medeniyetinin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.
Paylaş !
FENİKELİLER
M.Ö. 3000 yıllarında tarih sahnesine çıkan Fenikeliler, Suriye ve Lübnan kıyılarına yerleştiler.
Fenikeliler denizciliğe yönelmişlerdir.
Ayrı ayrı kent devletleri halinde yaşayan Fenikelilerin en önemli kent devletleri, Sayda, Biblos (Sidon), Sur ve Kuzey Afrika’daki Kartaca idi.
Fenikeliler, Asur, Babil, Pers ve Yunanlılara vergi vermek suretiyle varlıklarını sürdürebilmişlerdir.mö 65 yılında romaya bağlandılar.
Çok tanrılı din anlayışı vardır.
Mimaride taş kullanmışlardır.evleri tek katlıdır.evlerde hamam,su kuyusu ve salon bulunurdu. Tapınakları dikdörtgen şeklinde olup,koridor,avlu ve adak yerlerinden meydana gelirdi.
Akdeniz kıyılarında ticaret kolonileri kurmuşlardır.bu sayede doğu ülkeleri ile akdeniz ülkeleri arasında kültürel etkileşim sağlamışlardır.
Fenikelilerin dünya uygarlığına en önemli katkıları, Mısır’dan öğrenip geliştirdikleri yazıyı harf yazısı haline getirmeleridir. 22 harften oluşan alfabeyi bulmuşlardır. Bu alfabeyi daha sonra Yunanlılar ve Romalılar geliştirdiler ve günümüzdeki Latin alfabesi ortaya çıktı.
İBRANİLER
Sami ırkından olan İbraniler M.Ö. 1200 yıllarında Filistin’e gelerek yerleştiler.
M.Ö. 1040 yıllarında Hz.Davut tarafından kurulan İbrani Krallığı’nın başkenti Kudüs idi.
İbraniler, Hz.Musa’ya inandıkları için Musevi adıyla da anılırlar.
İbraniler, en güçlü dönemlerini Hz. Süleyman zamanında yaşadılar.
Hz.Süleyman’ın ölümünden sonra İbraniler İsrail ve Yahudi (Yuda) devleti olmak üzere ikiye ayrıldılar.
İsrail Devleti’ne Asurlular, Yahudi Devleti’ne Babilliler son verdiler.
Tek tanrı inancı ilk defa İbranilerde görülür. İbrani dininin kutsal kitabı Hz. Musa’ya gönderilmiş olan Tevrat’tır. Tevrat’ın temelini 10 Emir oluşturur. İbrani sanatının en güçlü eseri ise Hz. Süleyman zamanında Kudüs’te yapılan Mescid-i Aksa’dır.