mısır,İran,çin,hint fenike uygarlıkları

 

MISIR UYGARLIĞI

*Mısır uygarlığı, Nil Nehri’nin çevresinde kurulmuştur.Etrafının çöllerle çevrili olması, diğer uygarlıklarla daha az etkileşmesine neden olmuştur.Bu nedenle tarih öncesi dönemleri sırasıyla yaşayan tek toplumdur.

*Önceleri nom veya nomos denilen şehir devletleri vardı.Sonraları merkezi krallık kurulmuştur.

Mısır’da firavun adı verilen ilah-kralların sonsuz yetkiye sahip olmaları hukuk alanındaki gelişmeleri engellemiştir.

*İlk vezirlik (katip) sistemi Mısırlılarda görülür.

*Mısırlılar öldükten sonra dirilmeye inanmışlar ve bu  nedenle diğer yaşamlarında kullanabilmek için bazı eşyalarını mezarlarına koymuşlardır.

Keops ve Kefren önemli piramitlerdir.Firavunlar adına yapılan piramitler ölümsüzlüğün bir işaretiydi.

*Mısır sanatı dini ağırlıklıdır.Mısırlılar yeniden dirileceklerine inandıklarından cesetlerin bozulmamasına dikkat etmişler, bunun sonucunda Mısır’da mumyacılık gelişmiştir.Mumyacılık, insan vücudunun yakından tanınmasını ve Mısır’da tıp biliminin gelişmesini sağlamıştır.

*Mısırlılar, resim yazısı denilen “hiyeroglif yazısı”nı kullanmışlardır.Kullanılan papirüs kağıdı ile kültür aktarımı da kolaylaşmıştır.

*Gök cisimlerini incelemek için rasathaneler kurmuşlar ve astornomide oldukça ilerlemişlerdir.Bugün kullandığımız Miladi takvimin ilk düzenli şeklini Mısır medeniyeti oluşturmuştur.

*Mısır ekonomisinin temelini tarım ürünlerinden sağlanan gelirler oluşturuyordu.Mısır’da ticaret de gelişmiştir.

*Nil’in taşma zamanının hesaplanması ile takvimcilik, astronomi; bozulan tarla sınırlarının yeniden çizilmesi, tarım ürünlerinden alınan vergilerin hesaplanması  geometri ve matematik alanlarında gelişmeyi sağlamıştır..İhtiyaçlar toplumları bilimsel çalışmalara yönlendirmiştir.

İRAN UYGARLIĞI

Medler MÖ VII. Yüzyıl ortalarında siyasi bir güç oluşturan Medler, Keyeksar Dönemi’nde bağımsız olmuşlardır.

Medlerin egemenliğinde yaşayan Persler, ayaklanarak   Medleri yıkmışlar (MÖ 550) ve İran’da Pers egemenliğini başlatmışlardır.

Pers İmparatorluğu

İran’da kurulan Pers İmparatorluğu, yayılmacı bir politika izleyerek M.Ö. VI. Yüzyılda Anadolu’nun büyük bölümüne egemen olmuştur.Anadolu’da 200 yıl kadar kalan Persler:

*Hükümdarları kisra (ülkeler kralı) aynı zamanda rahip-kraldır.Ülkeyi satraplık denilen eyaletlere ayırmışlardır.(İlk eyalet sistemi).

*Anadolu’nun tamamına yakın bölümünü yönetimleri altına alarak bölgede siyasal birliği sağlamışlardır.Bu dönemde İran’daki eyalet yönetim anlayışını Anadolu’da uygulayarak yönetimi kolaylaştırmayı amaçlamışlardır.

*Kültürel yönden Anadolu’da etkili olamayan Persler, bölgede asayiş ve güvenliği kurarak ticaret faaliyetlerinin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.

*Pers İmparatorluğu, M.Ö. 333’te Makedonya Kralı Büyük İskender tarafından yıkılmış ve Anadolu’da Helenistik Medeniyeti Dönemi başlamıştır.

 

HİNT UYGARLIĞI

Hindistan zengin bir ülke olduğu için sık sık istilalara uğramıştır.Ancak Hindistan’a gelen kavimler güçlü devletler kuramamışlar, kısa sürede yıkılmışlardır.Bu durumun en önemli nedeni Hindistan’ın insana gevşeklik veren iklimi ve istila hareketleridir.Hindistan’a yerleşen kavimler birbirleriyle kaynaşamamışlardır.Bu durumun en önemli nedeni “Kast Örgütü”dür.

Kast Sistemine göre halk;

-Brahmanlar (din adamları)

-Kşatriyalar (devlet adamları ve askerler)

-Vaisyalar (çiftçi, zanaatkar ve tüccarlar)

-Sudralar (işçi ve hizmetkarlar)

Kast sistemi:Kast, meslekleri babadan oğula geçen ve aynı geleneklere bağlı bulunan gruplar topluluğudur.Herkes babasının mesleğine girmek zorundadır.Kastlar arasında geçiş yoktur.Aynı kasttan olmayanlar evlenemez.Her kastın kendi içinde dayanışması vardır.Bu sistem Hint halkının kaynaşamamasının ve millet haline gelememesinin en önemli nedeni olmuştur.

İslamiyet’in eşitlik ilkesi Hindistan’da Kast sistemininin  zayıflamasını sağlamıştır.

 

ÇİN UYGARLIĞI

*Çin birbiri ardına göreve gelen hanedanlar tarafından yönetilmiştir.Çin’de halk asiller ve köylüler olarak ikiye ayrılmıştır.Köylüler özgür değillerdi ve asiller için çalışıyorlardı.

*Çin’de Lao-Çe ve Konfiçyüs adlı filozofların dini ilkeleri yayılmış, sonraki dönemlerde Çinliler Budizm’i benimsemişlerdir.

*Çinliler kendilerine özgü bir yazı kullanmışlar, barut, pusula, kağıt, matbaa ve mürekkebi icat ederek dünya medeniyetinin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.İpek böceğinden ipek elde ederek Çin’den Avrupa’ya uzanan İpek Yolu’nun kurulmasını ve ticaretin yaygınlaşmasını sağlamışlardır.

 

DOĞU AKDENİZ UYGARLIĞI

Fenikeliler

*Fenikeliler, Lübnan dağları ile Akdeniz sahili arasında kalan kıyı şeridine yerleşmişlerdir.

*Arazilerinin tarıma elverişli olmaması ve Mısır’dan  Anadolu’ya ulaşan ticaret yolu üzerinde bulunmaları Fenikelilerin ticaret alanında ilerlemelerini sağlamıştır.Fenikeliler şehir devletçikleri halinde yaşamış ve krallıkla idare edilmişlerdir.

*Fenikeliler kurdukları kolonilere sadece ticari amaçlarını gerçekleştirmek için gittiklerinden dolayı askerliğe önem vermemişler ve kolonilerini yurt edinmemişlerdir.Bu nedenle kolonilerini kaybetmişlerdir.

Denizcilik ve ticaret faaliyetlerinde gelişme gösteren Fenikeliler, doğu ve Ön Asya uygarlıklarındaki gelişmeleri batıya taşıyarak kültürler arasında etkileşimi sağlamışlardır.

 

*Tarihe en önemli katkıları günümüzde kullanılan Latin alfabesinin temelini oluşturan 22 harfli ilk alfabeyi bulmalarıdır.(Daha sonra İyon, Yunan ve Romalıların geliştirmesiyle, Latin Alfabesi oluşmuştur)