İkinci Dünya Savaşı Sonrası Küresel Güçler

2..Dünya Savaşı’ndan Avrupa kıtasından en büyük payı alan SSCB oldu. Öyle ki birçok Avrupa ülkesi,SSCB tarafından ya işgal edildi ya da uydu devlet hâline getirildi. ABD, savaş sonrasında Kendini hem Avrupa’yı hem de dünyayı yeni felaketlerden kurtaracak tek güç olarak gördü

DÜNYANIN İKİ KUTUPLU HÂLE GELMESİNİ HAZIRLAYAN NEDENLER(ABD-BATI BLOĞU)

1.ABD’nin II. Dünya Savaşı sonrasında Monroe Doktrini’ni terk ederek Amerika kıtasının dışına yönelmesi.

2 Batılı ülkelerin, SSCB’ye karşı koyabilecek tek gücün ABD olabileceği düşüncesi.

3. II. Dünya Savaşı sonrasında uluslararası ilişkilerde Avrupa’nın dışında da önemli stratejik merkezlerin (Latin Amerika, Asya, Afrika gibi) ortaya çıkması.

SSCB (DOĞUBLOKU)

1.SSCB’nin savaştan iki büyük devletten biri olarak çıkması.

2.SSCB’nin savaş sonrası proleter (emekçi) ihtilal için dünya genelinde bir çabanın içine girmesi.

3.ABD’nin savaş sonrasında SSCB’nin güven veren tutumundan dolayı Avrupa’daki güçlerini geri çekmesi.

GENEL-------------------------------------------------------------------------------------------------

1.. Savaş sonrasında havacılık alanında (uzay, uçak, füze gibi) ABD veSSCB’nin ön plana çıkması.

2. İngiltere ve Fransa’nın zayıflaması Almanya, İtalya ve Japonya gibi ülkelerin yenilmesiyle dünya liderliğinin iki devlete (ABD-SSCB) kalması.

3. 2.Dünya Savaşından sonra ekonomik yeterliliğe iki devletin (ABD-SSCB) sahip olması.

İKİ KUTUPLU HÂLE GELEN DÜNYADA BLOKLAR TARAFINDAN ATILAN SİYASİ VE EKONOMİK ADIMLAR

Batı Bloku’nda ABD Liderliğinde Atılan Siyasi ve Ekonomik Adımlar

TRUMAN DOKTRİNİ (1947)

• Amaç, komünist tehdide karşı yardıma muhtaç devletlere ekonomik ve askerî yardımda bulunarak komünizmin yayılmasını engellemekti.

1945-1953

Savaş sonunda, SSCB’nin baskılarıyla yüz yüze kalan Türkiye, bu yeni sürecin başlarında özellikle Truman Doktrini ile birlikte ABD kutbuna yanaşmıştır.

Truman Doktrini Türkiye ve Yunanistan’a 400 milyon dolarlık acil yardım paketini içermektedir.

Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) (1957)

AET: Malların, iş gücünün, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaştığı bir ortak pazarın kurulmasını ve sonrasında siyasi birliğin sağlanmasını amaçlamıştır.

Birliğin adı 1992’de Avrupa Birliği olarak değiştirilmiştir.

NATO (1949)

SSCB ve komünizmin Avrupa’daki yayılışını engellemek için ABD öncülüğünde savunma amaçlı kurulan birliktir.

MARSHALL PLANI (1947)

• ABD Dışişleri Bakanı George Marshall’ın (Corc Marşal) 1947’de hazırladığı plana göre aralarında Türkiye’nin de olduğu 16 Avrupa devleti, kendi içinde bir ekonomik plan hazırlayıp uygulayacak, eksik kalan alanlarda ise ABD yardımda bulunacaktır.

DOĞU BLOKU’NDA SSCB LİDERLİĞİNDE ATILAN SİYASİ VE EKONOMİK ADIMLAR

KOMİNFORM (1947)

SSCB, uydu ülkeleriyle bağını güçlendirmek ve ABD’nin ortaya koyduğu Truman Doktrini ve Marshall Planı ile mücadele etmek amacıyla Kominformu kurdu.

COMECON (1949)

• SSCB, ABD’nin Marshall (Marşal) Planı’na karşı komünist ülkelerin ekonomik dayanışmasını sağlamak için COMECON’u kurdu.

Varşova Paktı (1955)

• SSCB, komünizme karşı en ciddi cepheyi oluşturan NATO’nun etkinliği ve silahlı gücünü tehdit olarak gördü ve Varşova Paktını kurdu.

MOLOTOF PLANI (1947)

• ABD’nin Marshall Planı’na karşı SSCB, COMECON ülkelerine ekonomik yardımda bulunmak ve üye ülkeler arasında ticaretin geliştirilmesini sağlamak amacıyla hazırlanan bir plandır.

Batı Avrupa Birliği (BAB)

Avrupa Ülkeleri arasında Ekonomi , Kültürel , Sosyal , Ve Savunma Amacıyla 1948 Yılında Brüksel Şehrinde Kurulmuştur.

Üyeler: Belçika, Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz, İspanya Ve İngiltere

ÖNEMİ: Avrupa’da savunma amaçlı kurulan ilk örgüttür.

BERLİN BUHRANI

Haziran 1945’de SSCB Almanya’ya girmiştir. Müttefikler harp sonrasında Almanya’nın tamamında yaptıklarına benzer Berlin’i de yönetim bölgelerine ayırdılar.

SSCB kendisinin egemenlik sahası olan doğuda Komünist Demokratik Almanya Devleti’ni kurdu.

Berlin Buhranı’nın Ortaya Çıkma Sebepleri;

1) Sovyetlerin, AMERİKA’nın İngiltere ve Fransa’nın Batı Berlin’de bulunmasını siyasi ve stratejik çıkarlarına ters bulması

2) Sovyetlerin, baskı altındaki Doğu Berlin’den; Batı Berlin’e gerçek bir kaçışın olmasından rahatsız olması

gibi nedenlerden ötürü 27 Kasım 1958’de, SSCB Berlin’de işgal devleti olarak görev ve yükümlülükleri olan Amerika, İngiltere ve Fransa’ya birer nota verdi.

Sovyetler bu nota ile,

– Batı Berlin’in 6 ay içinde boşaltılmasını

– Batı Berlin’in boşaltılmaması durumunda Doğu Berlin üzerindeki tüm görev ve sorumluluklarını Doğu Alman Hükümeti’ne devredeceğini ve batılıdevletlerin Doğu Almanya’yı tanımak zorunda kalacağını

– Berlin şehrinin BM’nin gözetimi altında ” serbest şehir” olması gerektiğini belirtti .

Sovyetler 13 Ağustos 1961’de Berlin Duvarı’nı yapmaya başladı.

Berlin Buhranı’nın Sonuçları

1) Almanya’nın bütünlüğünün yeniden sağlanamayacağı anlaşıldı.

2) Sovyetler 1948’de Doğu Berlin’de komünistlere farklı bir belediye kurdurdu. Bu şekilde Berlin 2’ye ayrıldı.

3) Batı Almanya’daki işgal bölgelerini birleştiren İngiltere, Fransa, Amerika , 23 Mayıs 1949’da Federal Almanya Cumhuriyeti’ni kurdu.

4) Batı Almanya Cumhuriyeti’ne karşılık olarak Sovyetler de kendisinin işgal bölgelerinde Ekim 1949’da Demokratik Almanya Cumhuriyeti’ni kurdu.

5) Batılılarla Sovyetlerin arasında işbirliği yapılamayacağı ve dünyanın 2 bloka bölündüğü netleşti .

Batıya geçişi engellemeye çalışan UTANÇ DUVARI 9 Kasım 1989’da yıkıldı.