İLK ÇAĞIN TÜCCAR TOPLULUKLARI

                             İLK ÇAĞIN TÜCCAR TOPLULUKLARI                                                                                                                                                                                       Asurlar, MÖ II. binin başlarından MÖ 612 yılına  kadar varlığını sürdürmüştür. Mezopotamya’nın doğal kaynaklardan yoksun olması Asurların politikalarında ticareti ön plana çıkarmıştır. Asurlu tüccarlar, başta Kaniş (Kültepe) olmak üzere Anadolu’nun pek çok yerinde alışveriş merkezleri kurmuştur. (( Koloni devri MÖ 1950-1750) Hâkimiyet alanlarını zamanla Doğu Anadolu, Güney Doğu Anadolu, Suriye, Filistin ve Mısır’a kadar genişletmişlerdir. 



                                                                                                                                                       Soğdlar, merkezi Semerkant olmak üzere birçok şehir devletinden oluşurdu. V. yüzyılın ortasında Eftalitlerin (Ak Hunlar) ve 558 yılında Kök Türklerin hâkimiyetine girdiler. özellikle Kök Türk zamanında Orta Asya’nın ekonomik, siyasi ve kültürel merkezi oldu.                                                                                              Soğdlu tüccarlar Kök Türk koruması altındaki Çin’den İtalya’ya kadar uzanan İpek Yolu üzerindeki ticareti kontrol etmiştir.

Fenikeliler, MÖ XII. yüzyılda siyasi bir güç olarak ortaya çıkmış ve MÖ II. yüzyıla kadar varlığını sürdürmüştür. Doğu Akdeniz'de  denizcilik ve deniz ticareti ile uğraşmışlardır. Bu denizci kavim, gemilerin inşası amacıyla gerekli keresteleri temin etmek için gelişmiş bir ormancılık faaliyeti de yürütmüştür. Doğu Akdeniz’de çok iyi bir ticaret filosu kurmuş olan Fenikeliler, Batı Akdeniz’de de ticaret kolonileri kurmayı başarmıştır. Zamanla Mısır, Kıbrıs, Girit ve Rodos dışında Sicilya, Sardunya ve İspanya’ya kadar uzanan birçok yerde ticaret kolonileri kuran Fenikeliler, bu sayede dünya deniz ticaretini kontrol etmeyi başarmıştır.

Lidyalılar, MÖ VII. yüzyılda Gediz ve Küçük Menderes vadileri merkez olmak üzere Kral Giges zamanında bağımsız bir devlet hâline gelmiştir.  Madencilik, tarım ve hayvancılığın yanında başkenti Sard; altın madeni ve kuyumculuk sanatı ile tanınmıştır. Lidyalıların, insanlık tarihinde ilk kez madeni parayı (sikke), ücretli askerlerinin maaşlarını ödemek için icat ettikleri tahmin edilmektedir.

                        DEVLETTEN İMPARATORLUĞA (MÖ 350-MS 1250)

Homeros’un İlyada Destanı’na göre Avrupa’da ilk siyasi organizasyonlar Yunanistan’da kurulan polis devletleridir. Makedonya Krallığı, diğer Yunan şehir devletlerinde olduğu gibi aristokrasi ile yönetilirdi. Aristokraside soylulardan oluşan konsül, pek çok yetkiye sahipti.                                                                       Makedonya Kralı II. Philippos (Filip) Dönemi’nde bu durum değişmiş ve konsülün öneride bulunma yetkisi dışında kral üzerinde herhangi bir etkisi kalmamıştır. Makedonya Kralı II. Philippos, bütün Yunanistan’ı egemenliği altına alarak şehir devletlerinin yöneticilerini  Perslere karşı savaşmaya ikna ederek “Helen Birliği”ni meydana getirdi. II. Philippos’un öldürülmesi üzerine oğlu III. Alexander (Aleksandır) Makedon Krallığı’nın başına geçti.  Önce Anadolu’yu, sonra da Pers İmparatorluğu’nun topraklarını ele geçiren Büyük İskender, Hindistan’ın Pencap Havzası’na kadar ilerledi

Yunan kültürü ile Anadolu, Mısır, Pers ve diğer kültürler birbiriyle karışıp kaynaşması sonucu Doğu ve Batı kültürlerinin sentezi olan Helenizm kültürü  ortaya çıkmıştır.
Büyük İskender,  Mısır’da Amon-Ra rahipleri tarafından tanrı-kral ilan edilmiştir.  Batı Anadolu’da Didim Apollon Tapınağı kâhini tarafından “Zeus’un oğlu” olarak adlandırılmıştır. Böylece Büyük İskender,  gücünün meşruiyet kaynağını tanrısallaştırmıştır. Bu düşüncenin en açık göstergesi de kendi adına bastırdığı paralar üzerinde Herakles ve Zeus simgelerini kullanmasıdır.
MÖ VIII. yüzyılda bugünkü İtalya’da kurulan Roma İmparatorluğu, Büyük İskender’in egemen olduğu Akdeniz havzasına hükmetmiştir  Roma İmparatorluğu’nda sırasıyla krallık, cumhuriyet ve imparatorluk dönemleri yaşanmıştır. bu dönemlerde yönetim aristokratların elindeydi. Kral, senatoya karşı sorumluydu. Cumhuriyet döneminde ise senato, Helenizm kültürünün etkisiyle işlevini kısmen de olsa kaybetmişti.                                         Augustus (Agustus) Dönemi’nde yönetim saltanata dönüşmüş ve imparator; yönetimin başı, başkomutan, başyargıç ve başrahip konumuna gelmiştir. Roma İmparatorluğu’nun siyasi yapılanmasında, Büyük İskender İmparatorluğu’ndaki gibi “Dünya İmparatorluğu  fikri gelişmiştir.
Shang (Şank) kabilesi  tarafından kurulan Çin İmparatorluğu  tarihte kutsal kabul edilen farklı hanedanlar tarafından yönetilmiştir. Çin imparatorları, güçlerini meşru hâle getirmek için “Göklerin Vekili” görüşünü ortaya çıkarmıştır.

Sasaniler, Kafkasya, Mezopotamya ve İran’a hükmetmiştir  Pers devlet geleneğini  Sasani İmparatorluğu’nun yönetim şekli monarşiydi. İmparatorluğun başında Şehinşah (Kralların Kralı) unvanını kullanan hükümdar bulunmaktaydı. Sasaniler de krallarını kutsal kabul etmişler fakat Mısır firavunları gibi tanrı-kral anlayışını benimsememişlerdir. Bu krallar, Tanrı Ahuramazda’nın yeryü- zündeki temsilcisi olarak mutlak otoriteye sahiptir. 

 Tarihte var olmuş siyasi organizasyonlarda coğrafya, siyaset, ekonomi gibi unsurların yanında yöneten kişilerin liderlik vasıfları da önemlidir. Bu liderlerden biri de Moğol İmparatorluğu’nu kuran Temuçin’dir. Temuçin, 1206 yılında yapılan kurultayda Türk-Moğol boyları tarafından kağan seçilmiş ve Cengiz adını almıştır.  Moğol boylarını  bir araya toplayan Cengiz Han,  dünyanın en geniş kara imparatorluğunu kurmuştur.

Cengiz Han’ın ve neslinin ilahi soya dayandırılması Şamanlar tarafından sağlanmıştır. Bu kutsallık Cengiz Han’dan sonra gelen hükümdarların, onun soyundan gelmesini meşrulaştırmıştır

1.Asurluların ticarete yönelmesindeki sebep nedir?Asurlular nerelerde koloni kurmuşlardır?
2.Koloni devri neye denir?
3.Lidyalıların parayı niçin icat ettiklerini yazınız.
4.Homerosa göre Avrupadaki ilk siyasi organizasyon hangileridir?
5.Yunanistanda Hellen Birliği'ni kim nasıl kurmuştur?
6.B.İskender doğu seferi sırasında nereleri ele geçirmiştir?
7.B.İskender Perslere karşı hangi savaşları kazanmıştır?
8.Hellenizm nedir?Tanımlayınız.
9.Roma Tarihi kaç bölümde incelenir?
10.Sasanilerdeki yönetim anlayışını yazınız.