1.dünya savaşı antlaşmalar
I.Dünya Savaşı’nın sebepleri (1914-1918)
Savaşın Genel Nedenleri
1. Fransızihtilali(Milliyetçilik) 2- hammaddevePazarihtiyacı 3.Sömürgecilik(savaşınana sebebi) 4.Almanya ve İtalya’nın siyasi birliklerini kurmaları sonucunda Avrupa’nın siyasi dengesinin bozulması 5-Bloklar arası silahlanma yarışının hızlanması
Savaşın Özel Nedenleri
1-Almanya ile İngiltere arasında ortaya çıkan siyasi ve ekonomik rekabet
2-Fransa’nın Sedan Savaşı sonucunda Almanya’ya kaptırdığı Alses Loren bölgesini geri almak istemesi
3-Boğazları ele geçirip sıcak denizlere inmek isteyen Rusya’nın Almanya ve Avusturya–Macaristan’ı etkisiz hale getirme düşüncesi.
4-Rusların Slavları birleştirme (Panslavizm) politikasının Avusturya-Macaristan’ı etkilemesi(Slav-Germen çatışması)
5-Rusya’nın Balkanlara yönelik politikasının Balkanlar üzerinden Orta Doğuya açılmak isteyen Almanya’yı tedirgin etmesi.
6-Siyasi birliğini geç tamamlayan İtalya’nın yeni sömürgeler ele geçirmek ve Akdeniz’de etkili olmak istemesi.
Avusturya-Macaristan Veliahtı’nın Bosna-Hersek ziyareti sırasında öldürülmesi savaşın başlaması için bir kıvılcım olmuştur.(savaşın başlamasını sağlayan olay)
PARİS BARIŞ KONFERANSI (18 Ocak 1919)
Resmi toplanma nedeni: 1. dünya savaşı sonrası galip devletler barış antlaşmalarının taslaklarını hazırlamak ve aralarındaki problemleri çözmek için bu konferansı düzenlediler. Konferansa sadece İttifak devletleriyle savaşmış 32 devlet katıldı.
Paris Barış Konferansında “ünlü dörtlü” (Soldan sağa, Lloyd George (İngiltere), Vittorio Emanuele Orlando (İtalya) , Georges Clemenceau (Fransa), Woodrow Wilson (ABD)
Paris konferansında alınan kararlar: 1- Bu devletlerin oluşturduğu Milletler Cemiyeti kuruldu.
2- Galip devletler Wilson ilkelerine uymayarak ağır şartları olan antlaşmalar defa bu konferansta Doğu Anadolu’da Bir Ermenistan Devleti kurulması hazırladılar. ABD de Avrupa ile ilişkileri en alt düzeye indirdi.
3- Ermeniler ilk defa bağımsız devlet fikrini dile getirdi. Avrupa destekledi.
4-Savaş sırasındaki gizli antlaşmaların uygulanması karara bağlandı.
5- İngiltere ve Fransa Wilson ilkelerine ters düşmemek için savaş tazminatı yerine “savaş onarımı” sömürgecilik yerine “manda-himaye sistemi” getirerek uygulanmasını sağladılar.
6-Bu konferansta Almanya, Avusturya ve Bulgaristan’ın antlaşma taslağı hazırlanırken Osmanlının ki sonraya bırakılmıştır.Çünkü Rusya’ya verilen bölgelerin Rusya’nın savaştan çekilmesiyle yeniden paylaşılması gerekiyordu.
7- ABD Avrupa’daki bu olaylara aktif olarak katılmama politikası izledi. Monroe Doktrini denilen bu politika sayesinde İngiltere ve Fransa 2. Dünya Savaşına kadar rahat hareket etmişlerdir.
8-İngiltere ve Fransa’nın İtalya’ya vermeyi kararlaştırdıkları İzmir’i Boğazlara yakın olmasından dolayı İngiliz çıkarlarını tehdit edecek bir güç olmasından çekinmeleriydi. Bu nedenle İtilaf devletleri ile İtalya arasında ilk görüş ayrılıkları ortaya çıkmıştır.
9-Konferans sonunda, itilaf devletleri sömürgecilik anlayışı yerine “Manda ve himaye” sistemini ortaya atmışlardır.
10-En fazla tartışılan mesele Osmanlı ile imzalanacak olan antlaşma olmasına rağmen; aralarında çıkar çatışmasına düşen galipler Osmanlı ile imzalanacak olan antlaşmayı karara bağlayamamışlardır.
1. DÜNYA SAVAŞINI BİTİREN ANTLAŞMALAR
VERSAİLLES (Versay) ANTLAŞMASI (28 Haziran 1919)
İtilaf devletleri ile Almanya arasında imzalandı.
1- Alsas-Loren Fransa’ya verilecek
2-Belçika yeniden bağımsız olacak
3- Çekoslovakya, Polonya, Lituanya ve Danimarka’ya toprak verilecek
4-Avusturya ile ittifak yapamayacak
5-Sömürgeleri itilaf devletleri arasında paylaşılacak
6-Almanya savaş tazminatı ödeyecek
7- Asker sayısı sınırlandırılacak ve silah üretimi durdurulacak
SAİNT GERMAİN (Sen Germen) ANTLAŞMASI (10Eylül 1919)
İtilaf devletleri ile Avusturya arasında imzalandı.
1-Avusturya ile Macaristan ayrı iki devlet olacak
2- Macaristan, Çekoslovakya ve Yugoslavya’nın bağımsızlığını tanıyacak
3- Zorunlu askerlik kaldırılacak ve asker sayısı sınırlandırılacak 4- Avusturya savaş tazminatı ödeyecek
5- Almanya ile ittifak yapmayacak
NEULLY ( Nöyyi) ANTLAŞMASI (27 Kasım 1919)
İtilaf devletleri ile Bulgaristan arasında imzalandı.
1- Romanya, Yugoslavya ve Yunanistan’a toprak verecek
2- Zorunlu askerlik kaldırılacak ve asker sayısı sınırlandırılacak 3- Donanma ve hava kuvvetleri bulundurmayacak
4- Bulgaristan savaş tazminatı ödeyecek
TRİANON (Triyanon) Antlaşması (4 Haziran 1920)
İtilaf devletleri ile Macaristan arasında imzalandı.
1- Romanya, Yugoslavya ve Yunanistan’a toprak verecek
2- Zorunlu askerlik kaldırılacak ve asker sayısı sınırlandırılacak
BARIŞ ANTLAŞMALARININ GENEL ÖZELLİKLERİ
1- Versay Antlaşması ile Almanya’nın bir daha Avrupa’daki dengeleri sarsmaması amaçlanmış fakat bu ağır şartlar 2. Dünya Savaşına neden olmuştur.
2- Bulgaristan’ın Ege’deki son toprağı Yunanistan’a vererek Bulgaristan’ın Ege bağlantısı kesildi ve Osmanlı ile Yunanistan komşu oldu.
3- Antlaşmalarda Wilson ilkeleri dikkate alınmamış çıkarlar dikkate alınmıştır.
4-Sınırların çizilmesinde Milliyet prensibi dikkate alınmadığı için azınlık sorunları artmıştır.
Brest Litovsk Antlaşması(3 Aralık 1918)
Rusya Kafkas cephesini terk ederek Kars, Ardahan ve Batum’u Osmanlı’ya geri verdi.
Önemi:
1-Kafkas, Galiçya, Makedonya ve Romanya cephesi kapandı.
2-Berlin Antlaşması ile kaybedilen Elviye-i Selase Rusya’dan geri alındı.
3-Osmanlı askerî yönden rahatladı.
4-İtilaf bloğu sarsıldı.
Açıklamalar:
1-Brest-Litowsk Antlaşmasını İtilaf Devletleri onaylamadı.
2-Ruslar Kafkaslardan çekilince; Gümrü civarında, İngilizlerin desteğiyle Ermeni Devleti kuruldu.