YeXVIII. Yüzyılın Başlarında Osmanlı Devleti’nin Toparlanma Çabalarıni sayfanın başlığı
XVIII. Yüzyılın Başlarında Osmanlı Devleti’nin Toparlanma Çabaları
Osmanlı Devleti, Rusya, Avusturya, Venedikve Doğu’da da İran ile mücadele etti ancak bu süreçte Edirne Olayı ile yeni bir iç karışıklık dönemine de girdi.
Sebepleri
1. Feyzullah Efendi'nin nüfuzunu yanlış kullanması
2. Devlet harcamalarının Edirne'ye geçmesi, İstanbul'da ticari faaliyetin daralmasına, dolayısıyla da İstanbul esnaf ve tüccarının hoşnutsuzluğuna sebep olması.
3. Padişah II. Mustafa’nın devlet işlerinden uzaklaşarak zamanının çoğunu Edirne’de geçirmesi
4. Padişahın Edirne’yi başkent yapacağı söylentisinin yayılması
Sonuç:2.Mustafa tahttan indirildi.Yerine 3.Ahmet getirildi.
5.Bundan sonra padişahlar Edirne de oturmayı pek tercih etmediler.
Osmanlı-Rus İlişkileri
18.yüzyılda Rusya’nın başında Çar 1.PETRO bulunuyordu.
XVIII. yüzyıl başlarında Rusya’nın izlediği politikalar
1.Rusya’nın Orta Asya’ya yayılma siyaseti 2.Balkanlar’daki bütün Slavları bir bayrak altında toplama ideali (Panslavizm) 3.Sıcak denizlere inme politikası
Karadeniz ve Baltık Denizi yoluyla sıcak denizlere ulaşmak isteyen Çar I. Petro bu amaçla Osmanlı Devleti’nden İstanbul Antlaşması ile Azak Kalesi’ni alarak Karadeniz’e bir kapı açtı
Diğer taraftan da İsveç’in elinde bulunan Baltık Denizi kıyılarına yöneldi. İsveç Kralı XII. Şarl (Demirbaş Şarl) Rus müttefiki Danimarka’yı saf dışı bırakıp Lehistan’daki Rus nüfuzunu kırdı. İsveç Kralı Demirbaş Şarl, 1709’daki Poltava Savaşı’nda Rusya’ya yenilince Osmanlı Devleti’ne sığınmak zorunda kaldı.
III. Ahmet
III. Ahmet, 1703’te Osmanlı Devleti’nin başına geçmiş,Lâle Devri boyunca padişahlık yapmıştır Avrupa’daki gelişmeleri inceleme fırsatı bulmuş ve matbaanın Osmanlı Devleti’ne gelmesi için çok çaba sarf etmiştir.
Yirmi yedi yıl gibi uzun bir süre tahtta kalan III. Ahmet,Patrona Halil İsyanı sonunda 1730 tarihinde tahttan çekilmiştir.
III. Ahmet Dönemi’nde, Avusturya, Venedik ve Rusya ile savaşlar yapılmıştır
PRUT SAVAŞI 1711
TARAFLAR: OSMANLI X RUSYA
Sebepleri: 1.İsveç ordusunu takip eden Rus kuvvetlerinin sınırı geçerek Osmanlı topraklarına girmesi.
2.Çar I. Petronun Osmanlı Devleti’ne karşı düşmanca bir tutum izlemesi.
3.Rusya’nın Balkanlar’daki Slav topluluklarını Osmanlı Devleti’ne karşı isyana kışkırtması
4. Rusya’nın İstanbul Antlaşması’na aykırı biçimde Osmanlı sınırına kaleler yapması.
5. Osmanlı Devleti’nin İsveç Kralı’nı sınır dışı etmemesi
Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa komutasında Rusya üzerine sefere çıktı
Sonuç:Osmanlı Devletiyle Rusya arasında Prut Antlaşması yapıldı.(1711)
MADDELERİ
1.Rusya, Azak Kalesi’ni Osmanlı Devleti’ne geri verdi. 2. İstanbul’da elçi bulundurma hakkından vazgeçti. 3.Rusya, Lehistan’ın iç işlerine karışmayacak. 4.Demirbaş Şarl’ın ülkesine serbestçe dönmesine izin verecek.
SONUÇLARI
Prut Zaferi, Karlofça Antlaşması’ndan sonra Osmanlı Devleti için eski güçlü devrine yeniden dönme umudunu doğurdu. Bu zafer Rusya’nın Karadeniz’e ve Balkanlar’a inme politikasını bir süre
de olsa engelledi. Çar I. Petro, ordusunu Prut bataklıklarından kurtarmakla diplomatik bir zafer kazandı. Bu sayede İsveç’e karşı üstünlüğünü devam ettirdi. Prut’tan sonra Rus ordusu yönünü Kafkaslar’a, Azerbaycan’a, İran’a ve Türkistan’a çevirdi.
Osmanlı-Venedik-Avusturya İlişkileri
1715-1718 Osmanlı-Venedik ve Avusturya Savaşları
SEBEPLERİ: 1.Osmanlıların Karlofça Antlaşması ile Venediklilere bıraktığı Mora'yı geri almak istemesi 2. Venediklilerin Akdeniz'de korsanlık yapması
1715'de Osmanlı donanması ve ordusu Mora'yı bütünüyle ele geçirmiştir.
Mora'nın alınması Avusturya'yı endişelendirmiş, Mora'nın Venediklilere iade edilmesini istemesi Osmanlı Avusturya savaşına neden olmuştur. Petervaradin'de Osmanlı ordusunun yenilgiye uğraması ve daha sonra Belgrad'ın elden çıkması ile Osmanlı Devleti, barış antlaşması imzalamak zorunda kalmıştır.
1718'de yapılan Pasarofça Antlaşması'na göre;
1.Banat Yaylası, Sırbistan'ın kuzey kısımları ve Belgrad, Avusturya'ya verildi.
2-Mora, Osmanlılarda kaldı.
3-Dalmaçya ve Arnavutluk kıyılarında bazı kaleler, Venediklilere verildi.
Önemi:
1)Gerileme döneminde ilk kez toprak kaybedilmiştir.
2)Venedik ile yapılan son antlaşmadır.
3)Macaristan'ın tamamı kaybedilmiştir.
4)Lale Devri başlatılmıştır.
1722-1724 OSMANLI-RUS SAVAŞI
SEBEPLERİ:
1.İran’daki iç karışıklıklar 2.Afganların İsfahan’dan başlattıkları İran işgali (1722), 3.Rusların Hazar Denizi’nin batı kıyıları boyunca güney Kafkasya’da ilerleyişi (Rus Çarı I. Petro’nun Hazar Denizi’nin batı kıyılarındaki Derbent ve Bakü’yü işgal etmesi.) 4.İran’da şah olan II. Tahmasb’ın da Osmanlı Devleti’nden yardım istemesi üzerine sefere çıkıldı.
Kafkasya’ya kadar ilerleyen Osmanlı ordusu ile Rus ordusu karşı karşıya
geldi. Fransa’nın araya girmesiyle Osmanlı Devleti ile Rusya arasında İstanbul Antlaşması (1724) imzalandı.
İstanbul Antlaşması’nın Maddeleri:
1. Osmanlı Devleti; Gence, Karabağ, Revan ve Tebriz’i alacak.
2. Ruslarda Dağistan ve Hazar’ın kuzey kıyılarını alacaktı.
İstanbul Antlaşması’nın Önemi: Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan ilk dostluk antlaşmasıdır.
Bu paylaşım uygulanmaya çalışılmışsa da İran tahtına Avşar Türklerinden Nadir Şah’ın geçmesiyle başarılı olunamadı.
ÖDEV SORULARI
1.Edirne İsyanının sebeplerinden üç tanesini yazınız.
2.18.Yüz yılda Rusya'nın izlediği politikalardan üç tanesini yazınız.
3.Edirne İsyanının sonuçlarını yazınız. 4.Prut Savaşı hangi tarihte kimler arasında yapılmıştır? Sebeplerinden üç tanesini yazınız.
5.Prut Antlaşması'nın maddelerinden üç tanesini yazınız.
6.Prut Savaşı2nın sonuçlarından iki tanesini yazınız.
7.1715-1718 Osmanlı-Venedik ve Avusturya Savaşlarının sebeplerini yazınız.
9.Pasarofça Antlaşması'nın önemini yazınız.