İTALYA VE ALMANYA MEHMET ALİ PAŞA RUSYA VE BOĞAZLAR

Bismarck, Prusya’nın güçlenmesi için gerekli olan politikanın “kan ve kılıç politikası” olduğunu savundu. 1870’te yapılan Sedan Savaşı’nda Fransa, Prusya’ya yenildi. Bu gelişme sonrası 1871’de Fransa’da imzalanan antlaşma ile Alman siyasi birliği de resmen kuruldu.

ÜÇLÜ İTTİFAK VE ÜÇLÜ İTİLAF

İtalya ve Almanya’nın peş peşe siyasi ve millî birliklerini kurmasıyla Avrupa’daki güç dengesi değişime uğradı. Avrupa siyasetine Rusya, İngiltere, Fransa ve Avusturya’nın yanında Almanya ve İtalya yeni bir güç olarak katıldı.

Bismarck, Fransa’nın en kısa sürede kendisini toparlayacağı ve Almanya’dan bu yenilginin intikamını almaya çalışacağı kanısındaydı. Bu düşünce Almanya’yı, Fransa’ya karşı güçlü devletleri kendi yanına çekme arayışına yöneltti. Böylece dünya devletleri arasında ilk kez gruplaşma hareketi (bloklaşma) başladı.

Almanya, 1860-1890 yılları arasında yapılan antlaşmalarla Rusya ve Avusturya- Macaristan’ı yanına çekmeyi başardı. Bu birliğe “Üçlü İttifak” adı verildi

Bismarck,Rusya ile ittifaka önem verdi.

BİSMARCK’IN KÂBUSU: Almanya, Fransa’yla bir savaşa girerse Rusya bu savaşta arka cepheden Almanya’ya saldırabilirdi. Böylesi bir durumda Almanya iki ateş arasında kalabilidi.

1890’da Almanya’da İmparator olan II. Wilhelm ile Bismark arasında Rusya konusunda görüş ayrılıkları yaşandı. II. Wilhelm, Çarlık Rusyası’nın kendi yanında yer almasını gereksiz gördü.

Bu yüzden Rusya 1894’de Fransa ve İngiltere ile İttifaka yöneldi ve Üçlü İttifak’a karşı “Üçlü İtilaf” bloğu kuruldu.

MEHMET ALI PAŞA’NIN GÜÇ KAZANMASI

1769 Kavala doğumlu Mehmet Ali Paşa, 1799 yılında Kavala’dan gönderilen askerlerle

Kahire’ye geldi. Mehmet Ali Paşa Fransızların Mısır’dan çekilmesinden sonra,MIsırda komutanlığa yükseldi. yönetimi ele geçirmek için Vali Hüsrev Paşa’yı Mısır’dan kaçırttı. Bu durum karşısında Sultan II. Mahmut düzenli vergisini vermesi ve Hicaz’ı ele geçiren Vehhabileri etkisiz kılması koşuluyla Mehmet Ali Paşa’yı 1805’te Mısır Valisi olarak atadı.

XVIII. yüzyılın sonlarında Arabistan Yarımadası’nın Necit bölgesinde Muhammed bin Abdülvahhap’ın öncülüğünde Vehhabilik adlı bir hareket doğmuştu

VEHHABİLİK, İslâmiyet’in gereklerini yerine getiremeyenlerin, katli, mallarının yağmalanmasının vacip olduğunu savunan hareket.

Vehhabiler, Basra, Yemen, Necit, Bağdat bölgelerini ele geçirdikten sonra 1790’dan itibaren bütün Arabistan’ı tehdit etmeye başladı. Mehmet Ali Paşa, Vehhabi Meselesi’ni çözmek için görevlendirildi ve bunun karşılığında kendisine Necit bölgesi valiliği vaat edildi. Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa komutasındaki Mısır ordusu, 1813’te Mekke’yi Vehhabiler’den geri aldı.

Vehhabilere karşı ikinci sefer 1816’da yapıldı. Vehhabilerin lideri Abdullah Bin Suud esir alındı.            Mehmet Ali Paşa başarılarından dolayı İslam âleminde büyük bir itibara sahip oldu. Avrupa ilk defa Mısır’ı dikkate almaya başladı.

 BOĞAZLAR MESELESİ VE RUSYA

XVIII. yüzyılda Rus Çarı I. Petro’nun sıcak denizlere inme politikasıyla başlayan yayılmacı siyasetinde

İstanbul ve Boğazlar, ayrı bir yere sahipti. Özellikle, 1174 Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan sonra Rusya’nın Boğazlar üzerindeki talepleri arttı. İstanbul, Rus tehlikesine maruz kaldı.

1833’te Mısır İsyanı’nda Rusya’dan yardım istendi ve Rus Donanması Boğazlardan geçerek İstanbul’a geldi. Mısır İsyanı sırasında Rusya ile Hünkâr İskelesi Antlaşması (1833)imzalandı.

 1)-Osmanlı bir saldırıya uğrarsa Ruslar asker ve donanma gönderecek, ancak masrafları Osmanlı ödeyecek.
2)-Rusya bir saldırıya uğrarsa Osmanlı boğazları kapatacak. (İngiltere ve Fransa’ya karşı)
3)-Bu antlaşma 8 yıl sürecek.

ÖNEMİ:
1)-Rusya bu antlaşmayla boğazlar üzerinde büyük avantaj sağlayıp,Karadeniz’deki güvenliğini artırmış oldu.
2)-Bu antlaşmayla BOĞAZLAR MESELESİ ortaya çıkmıştır.
3)-Bu antlaşma Osmanlının boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını TEK BAŞINA kullandığı son antlaşmadır

1841’de İngiltere’de imzalanan Londra Boğazlar Sözleşmesi’ne göre Rusların Boğazlar üzerindeki ayrıcalığı ortadan kalktı. Boğazlar bu sözleşmeyle uluslararası bir statüye kavuştu.

1856 Paris Antlaşması’yla Boğazlar’ın statüsü 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi esas alınarak

yeniden düzenlendi. Antlaşma ile Karadeniz kıyılarında Rusların donanma bulundurma

hakkı ellerinden alındı.                                                                                                                                            1871’de Londra Konferansı’nda Ruslara Karadeniz’de yeniden donanma bulundurma hakkı tanındı. Bu tarihten itibaren Rusya, Boğazları yeniden ele geçirme siyasetine başladı.

II. Abdülhamit Osmanlı Devleti’nin zor dönemlerden geçtiği yıllarda,Rusya karşısında başta İngiltere’ye daha sonra da Almanya’ya yakınlaşmak suretiyle Boğazların statüsünü korumada başarılı oldu.

I. Balkan Savaşı (8 Ekim1912)

 NEDENLERİ:

·         Rusya’nın Balkan Devletlerini Osmanlı Devletine karşı kışkırtması.

·         Osmanlı Devletinin Trablusgarp Savaşı ile uğraşması.

·         Milliyetçilik fikirleri.

Yunanistan, Sırbistan, Bulgaristan, Karadağ kendi aralarında anlaşarak Osmanlı Devletine çeşitli yönlerden saldırıya geçtiler.

Makedonya, Sırplar ve Karadağlılar tarafından işgal edildi. Bulgaristan Batı Trakya’yı tamamen işgal ederek Edirne ve Kırklareli’ye kadar ilerlediler. Bulgar orduları Çatalca önlerine kadar geldiler.

Yunanlılar tüm Ege adalarını işgal etti. Savaş devam ederken Arnavutluk da bağımsızlığını ilan etti.(Osmanlı Devletinden ayrılan en son Balkan Devletidir.)

Avrupalı Devletlerin arabuluculuğuyla Londra Anlaşması İmzalandı.( 30 Mayıs1913)Bu anlaşmaya göre;

1. Midye-Enez Hattı’nın batısındaki bütün topraklar Balkan devletlerine bırakıldı.                                      2.Sırbistan’a Orta ve Kuzey Makedonya bırakıldı.                                                                                           3.Yunanistan’a Selanik, Girit ve Güney Makedonya verildi.                                                                         4.Bulgaristan’a Kavala, Dedeağaç ve bütün Trakya verildi.                                                                               5.Ege adalarının geleceği ve Arnavutluk’un sınırlarının tespitinde Avrupalı devletlerin karar vermesi
uygun görüldü.

 II. BALKAN SAVAŞI:

NEDENİ: Birinci Balkan Savaşı sonrasında Osmanlı Devletinin kaybettiği toprakları Balkan Devletleri kendi aralarında paylaşamaması.

.2.Balkan Savaşı’nda Yunanistan, Romanya,Sırbistan,Karadağ .Bulgaristan’la savaştı.

Osmanlı Devleti de durumdan yararlandı.Daha önce kaybettiği Edirne ve Kırklareli’mi geri aldı.

II. Balkan Savaşı sonunda 10 Ağustos 1913’te Bükreş’te barış antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile birlikte Bulgaristan I. Balkan Savaşı sonrası aldığı toprakların büyük bir kısmını kaybetti.

Osmanlı Devleti Bulgaristan’la İstanbul Anlaşmasını(1913) imzaladı.   Bu anlaşmaya göre;

·         Meriç Nehri her iki ülke arasında sınır kabul edildi.(Edirne Osmanlı Devletine kaldı.)

·         Batı Trakya Bulgaristan’a bırakıldı.

·         Bulgaristan’daki Türkler ile Bulgarların eşit haklara olması konusunda anlaşıldı

Yunanistan’la da Atina Anlaşması(1913)imzalandı. Bu anlaşmaya göre;

·         Bozcaada ve Gökçeada dışındaki tüm Ege adaları Yunanistan’a verildi.

·         Selanik ve Girit adası da Yunanistan’a bırakıldı.

·         Yunanistan’daki Türklerin hakları korundu

Sırbistan ile İstanbul Antlaşması imzalandı. İki ülkenin ortak sınırı bulunmadığı için sınır tespiti yapılmadı. Antlaşmayla işgal altındaki Makedonya’da kalan Türklerin hukuki statüleri belirlenerek garanti altına alındı

BALKAN SAVAŞLARININ GENEL SONUÇLARI

A)   Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki hakimiyeti sona erdi,Ege Adaları ve Makedonya elden çıktı.
B)   Osmanlıcılık görüşü önemini yitirdi  Türkçülük politikası etkili olmaya başlamıştır.
C)   İttihat ve Terakki Cemiyeti yönetimi ele geçirdi[.(Bab-ı Ali Baskını)]
D)   Bugünkü Türk-Bulgar sınırı büyük ölçüde tespit  edildi.
E)   Yüzbinlerce Türk ,asırlardır yaşadıkları toprakları terk ederek Doğu Trakya ve Anadolu’ya göç ettiler. (Batı Trakya Türkleri sorunu-                                                                                                                                                                               F)   Savaş sonrası ,İttihat ve Terakki Partisi yöneticileri ,orduda ıslahat yapılması gerektiğini anladılar.                                    G)  Osmanlı-Almanya yakınlaşması başladı.

 ÖDEV SORULARI

1.italya’nın İtalya millî birliğinin kurulmasında hangi örgüt etkili olmuştur?İtalya hangi tarihte nereyi alarak siyasi birliğini sağlamıştır?

14. Balkan Savaşları’nın genel sonuçlarından dört tanesini yazınız.